Zgodnie z Waszym życzeniem, które wyraziliście poprzez wzięcie udziału w ankiecie przez nas przeprowadzonej, w ramach tego artykułu zajmiemy się opisaniem strefowej i południkowej cyrkulacji atmosfery. To od kierunku napływu mas powietrza zależy kształtowanie się warunków pogodowych w danym regionie. My skupimy się przede wszystkim na Europie, oczywiście ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Jak wiemy, nasz kontynent charakteryzują bardzo zmienne warunki pogodowe, co wynika z położenia Europy w różnych strefach klimatycznych. Na klimat każdego regionu, również i Europy, wpływ mają bardzo różne czynniki. Jeśli chodzi o nasz kontynent to bardzo dużą rolę w kształtowaniu pogody odgrywa Ocean Atlantycki, gdyż to właśnie tam tworzy się zdecydowana większość ośrodków barycznych wpływających na klimat naszej części świata. Mowa tutaj oczywiście o niżach, dzięki którym Europa i Polska doświadcza tzw. strefowej cyrkulacji powietrza. Czym się ona charakteryzuje? O tym w dalszej części artykułu.
Cyrkulacja strefowa
Jest to taki rodzaj cyrkulacji, w której zdecydowaną przewagę mają masy powietrza napływające z zachodu. Żeby tak było, to muszą one być transportowane nad kontynent przez odpowiednie ulokowanie układów barycznych. W tym przypadku chodzi o niż islandzki oraz wyż azorski. Są to stałe ośrodki baryczne, dzięki którym do Europy najczęściej dociera łagodna mas powietrza znad Atlantyku. Wtedy właśnie mówimy o cyrkulacji strefowej. Podobnie jest z ośrodkami niżowymi, które również wędrują z zachodu na wschód. Dzięki tej właśnie cyrkulacji, klimat w większej części Europy można określić jako umiarkowany. Cyrkulacja strefowa bowiem powoduje, że lata stają się chłodniejsze, ale bardziej wilgotne, natomiast zimy cieplejsze. Jest to najczęściej występująca cyrkulacja na obszarze Europy. W chłodnej porze roku taka sytuacja sprzyja tworzeniu się bardzo głębokich ośrodków niżowych, które docierając do Skandynawii a czasem nawet nad Bałtyk sprowadzają do naszego kraju silne wichury, niekiedy nawet o sile orkanu. Okazuje się jednak, że przy każdej regule, musi się znaleźć jakiś wyjątek. W tym przypadku jest nim tzw. blokada antycyklonalna na kontynencie. Innymi słowy, jeżeli na obszarze Europy stacjonuje stabilny wyż, to układy niżowe znad Atlantyku nie mają możliwości dotrzeć wgłąb kontynentu, tym samym zamykają drogę masom powietrza z zachodu. Niże mkną wtedy z reguły w stronę Arktyki lub północnej Skandynawii. Jeśli wspomniany wyżej antycyklon usadowiony jest na wschód od Polski, to wtedy napływa do nas powietrze z południa i mamy wtedy do czynienia z cyrkulacją południkową.
Cyrkulacja południkowa
O ile w przypadku tej poprzedniej cyrkulacji, głównym kierunkiem napływu mas powietrza był zachodni, to tutaj sprawa wygląda inaczej. Przy południkowej cyrkulacji masy powietrza mogą napływać do nas z południa, lub z północy (wzdłuż południków), co oznacza, że wpływ Atlantyku na pogodę jest wtedy znikomy. Jest to o tyle istotne, że w takiej sytuacji nieraz zdarza się, że pogoda potrafi przechodzić z jednej skrajności w drugą, co oznacza, że jest też dużo trudniejsza do przewidzenia. Przykładów nie trzeba szukać daleko. Wystarczy sięgnąć pamięcią chociażby do czerwca tego roku, który przynosił potężne fale upałów. W wielu krajach Europy, w tym także w Polsce padały historyczne rekordy ciepła dla tego miesiąca. W wyniku bardzo częstego napływu mas powietrza z południa miesiąc ten okazał się najcieplejszym czerwcem w naszej historii. Sytuacja uległa diametralnej zmianie wraz z początkiem lipca, kiedy nadal pozostaliśmy w oddziaływaniu południkowej cyrkulacji, z tym, że tym razem powietrze napłynęło z północy, co poskutkowało również rekordami, ale zimna. Takich przykładów w ostatnim czasie można mnożyć. Kolejnym z nich jest bardzo zimny marzec 2018 roku, po którym nastał rekordowo ciepły kwiecień. To wszystko sprawia, że powoli możemy mówić o stopniowym zaniku strefowej cyrkulacji, na rzecz południkowej. Przynajmniej w ostatnich kilkunastu miesiącach te proporcje powoli się zacierają. Czy tak będzie nadal? Czas pokaże. Jedno jest jednak pewne. Przy cyrkulacji południkowej pogoda popada w zdecydowanie większe skrajności, niż przy strefowej.
Podsumowanie
Chociaż strefowa cyrkulacja atmosfery jest tą, która występuje u nas najczęściej, to w ostatnim czasie widać wyraźne zwiększenie się częstotliwości cyrkulacji południkowej. Objawia się to głównie w postaci gwałtownych przejść pogody z jednej skrajności w drugą. Trudno w ostatnich latach znaleźć typ pogody, który charakteryzuje naszą strefę klimatyczną, gdyż albo jest zbyt ciepło, albo zbyt zimno. Nie można wykluczyć, że w wyniku zmian klimatycznych, pogoda w Polsce będzie stawać się coraz bardziej nieprzewidywalna i będzie popadać w coraz większe skrajności. O "normalności" możemy mówić już coraz rzadziej. Nie pozostaje nam nic innego, jak zaakceptować taki stan rzeczy i się do niego przyzwyczaić.
ZAKAZ KOPIOWANIA BEZ ZGODY ADMINISTRATORÓW STRONY.
Wszelkie prawa do wykresów i opisów są własnością właścicieli bloga - kopiowanie całości lub jakiejkolwiek części bez zgody administratorów to naruszenie praw autorskich zgodnie z ustawą o ochronie praw autorskich i własności intelektualnej
