"W marcu jak w garncu". Tak według przysłowia wygląda pogoda w pierwszym miesiącu meteorologicznej wiosny. Oznacza to, że miesiąc ten charakteryzuje duża dynamika i zmienność pogody. W tym powiedzeniu jest wiele prawdy, gdyż rzeczywiście tak jest, czego dowodem jest chociażby tegoroczny marzec. Od początku miesiąca mamy bowiem do czynienia z dużą zmiennością warunków pogodowych. Jednego dnia jest bardzo ciepło, później następuje ochłodzenie, do tego mocno wieje i występują duże wahania ciśnienia. Pomimo dużej zmienności i dynamiki trzeci miesiąc roku jest jak do tej pory bardzo ciepły, gdyż odchylenie temperatury w skali kraju wynosi jak na razie ponad +4ºC. Jeśli taki trend się utrzyma, oznaczać to może rekord. W przeszłości zdarzało się, że marce przynosiły bardzo wysokie temperatury, jak chociażby ten z 1990 roku, który jak na razie zapisuje się jako najcieplejszy w historii pomiarów. Odchylenie temperatury na plus osiągnęło wówczas 3,71ºC. Co ciekawe identyczne odchylenie zanotowano też bardzo dawno temu, bo w XIX w. a konkretnie w 1836 roku. Warto zwrócić uwagę również na marzec 1974 roku. Wtedy bowiem padł nie pobity do dziś rekord ciepła dla tego miesiąca wynoszący +25,6ºC. Stało się to pierwszego dnia astronomicznej wiosny, czyli 21.03 w Nowym Sączu. Biorąc pod uwagę okres po roku 2000, to jak do tej pory najcieplej zapisuje się marzec z 2014 roku, ale na podium znajduje się też ten z roku 2007 i 2017. Dla wszystkich tych, którzy uważają, że w dalekiej przeszłości nie występowały bardzo ciepłe miesiące, najlepszym przykładem jest chociażby marzec z 1921 jak i z 1927 roku. W obu tych przypadkach pierwszy miesiąc meteorologicznej wiosny zapisał się o ponad 2ºC cieplej od normy. Jeden z najcieplejszych marców w historii miał miejsce też w roku 1938, kiedy odchylenie sięgnęło +3,19ºC. Jak już wcześniej wspomnieliśmy, miesiąc ten charakteryzuje duża zmienność, tak więc zdarzało się również, że przynosił on prawdziwie zimową pogodę, jaka nieraz panuje w styczniu czy lutym. Przykładów nie trzeba szukać daleko, wystarczy, że sięgniemy pamięcią do roku ubiegłego, kiedy panowały siarczyste mrozy, co spowodowało odchylenie temperatury o -2,50ºC. Chociaż marzec 2018 był zimny, to daleko mu do tych najzimniejszych nie tylko w historii, ale nawet w XXI w. Po roku 2000 bardzo zimno było też w tym miesiącu w 2006 roku, kiedy odchylenie osiągnęło -3,34ºC, jednak zdecydowanie najbardziej mroźny marzec w obecnym stuleciu miał miejsce w 2013 roku, kiedy ujemna anomalia wyniosła -4,66ºC. To jednak i tak nic w porównaniu z najzimniejszym marcem w historii, który wydarzył się bardzo dawno temu bo w 1785 roku. Tamten marzec okazał się chłodniejszy od normy o 9,37ºC. W powojennej historii Polski najzimniej tego miesiąca było w roku 1952, kiedy ujemna anomalia sięgnęła -5,57ºC, natomiast w całym XX w. najchłodniejszym marcem okazał się ten z 1942 roku. Odchylenie temperatury od normy wyniosło wtedy -6,14ºC. Zimno było też m.in w roku 1964, kiedy ósmego dnia miesiąca padł rekord minimalnej temperatury dla marca wynoszący -34,7ºC. Stało się to w Sejnach na Podlasiu. Prawie 35-cio stopniowe mrozy miały miejsce również rok wcześniej. Tyle, jeśli chodzi o przeszłość, a jak przedstawia się marzec w statystykach? Zobaczmy.
Temperatura
Według statystyk, do których jak wiemy pogoda nie zawsze się stosuje, marzec jest miesiącem przejściowym pomiędzy zimą a wiosną. Jest to tzw. przedwiośnie, czyli okres w pogodzie, występujący w klimacie umiarkowanym, kiedy średnie dobowe temperatury wahają się pomiędzy 0 a 5ºC. Doskonale obrazuje to poniższa mapka, na której widać, że nigdzie w Polsce średnia temperatura nie przekracza 5ºC. Najbliżej tej granicy jest zachodnia część Pomorza, Ziemia Lubuska, Wielkopolska, Dolny i Górny Śląsk i Opolszczyzna. W tych regionach wartość średniej temperatury mieści się w przedziale 3/4ºC, jedynie lokalnie na Dolnym Śląsku i Ziemi Lubuskiej jest nieco wyższa. Im dalej na wschód i północny -wschód od wspomnianych regionów, tym jest chłodniej, a najzimniej marzec zapisuje się na północnym-wschodzie i w obszarach podgórskich, gdzie średnio jest 0/1ºC. Odbiegając jednak od średniej i biorąc pod uwagę maksymalne i minimalne temperatury, jakie statystycznie powinien przynosić marzec, można zauważyć, że najwyższe wskazania notujemy na południowym-zachodzie, gdzie może być nawet +18ºC. Im dalej na północny-wschód i wschód, tym jest chłodniej i na Suwalszczyźnie i Podlasiu maksymalnie możemy odnotować 12/14ºC. Warto zwrócić uwagę na okolice Krakowa, Nowego Sącza i Tarnowa. W tych miejscach maksymalna temperatura podobnie jak na najcieplejszym zwykle południowym-zachodzie, także może przekroczyć 18ºC. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest często występujący w marcu wiatr typu fenowego, czyli halny. Fen powoduje największe wzrosty temperatur właśnie w okolicach wyżej wymienionych miejsc. Minimalne temperatury wahają się z kolei od -11/-14ºC na wschodzie do -7/-8ºC na zachodzie.
Średnia temperatura powietrza w marcu według średniej z lat 1971-2000
Maksymalne temperatury powietrza dla marca według średniej z 1971-2000
Minimalne temperatury powietrza dla marca według średniej z lat 1971-2000.
Opady
Okres przedwiośnia, który jest charakterystyczny dla marca poza określoną temperaturą oznacza też czas, w którym notowane są umiarkowane sumy opadów. Coraz częściej pojawiają się opady deszczu, a coraz rzadziej śniegu. Marzec, obok lutego jest drugim najbardziej suchym miesiącem w roku. Na przeważającym obszarze Polski przez cały miesiąc spada średnio ok. 30/40 mm wody. Jeszcze niższe wartości opadów notowane są na Kujawach, południu Wielkopolski, a także na Lubelszczyźnie, Mazowszu, południu Podlasia, północnej części województwa podkarpackiego i w okolicach Elbląga. W tych miejscach spada średnio nie więcej niż 30 mm wody. Najwięcej opadów występuje na północnym-zachodzie, Przedgórzu Sudeckim, Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej i na samym południu, gdzie suma opadów wynosi 40-60 mm.
Średnia wartość sumy opadów dla marca według danych okresu referencyjnego 1971-2000
ZAKAZ KOPIOWANIA BEZ ZGODY ADMINISTRATORÓW STRONY.
Wszelkie prawa do wykresów i opisów są własnością właścicieli bloga - kopiowanie całości lub jakiejkolwiek części bez zgody administratorów to naruszenie praw autorskich zgodnie z ustawą o ochronie praw autorskich i własności intelektualnej.
