Ostatnio bardzo dużo mówi się o zmianach klimatu, zatem postanowiliśmy sprawdzić, jak zmieniał się on w Europie na przestrzeni wieków. Weźmiemy pod uwagę okres sprzed tzw. Małej Epoki Lodowcowej, a następnie postaramy się przeanalizować jej przebieg oraz sprawdzimy, co działo się z klimatem po jej zakończeniu. Musimy zdać sobie sprawę, że w tamtych czasach nie dysponowano urządzeniami pomiarowymi, zatem przedstawione dane są tylko wynikami przeprowadzonych symulacji komputerowych, które pozwolą oddać ogólny zarys tego, co działo się w klimacie w przeszłości. Wszystkie mapki i wykresy, które zaprezentujemy w niniejszym poście zostały opracowane przez portal meteomodel.pl. My zajmiemy się jedynie ich analizą. Dane naniesione na mapki odzwierciedlają współczesne granice Europy, gdyż jak wiemy na przestrzeni wieków ulegały one zmianie. Zapraszamy zatem na szczegóły.
Okres sprzed Małej Epoki Lodowcowej
Zanim doszło w Europie do pojawienie się tego zjawiska, klimat w naszej części świata charakteryzował się dosyć wysokimi temperaturami. Świadczyć może o tym chociażby to, że w społecznościach Skandynawskich zaczęła rozwijać się coraz szybciej gospodarka. Wikingowie zaczęli opanowywać szlaki wodne i zasiedlać wyspy Północnego Atlantyku a nawet Amerykę. Osady ludzkie pojawiały się nawet na Islandii i Grenlandii. Ocieplenie o którym mówimy rozpoczęło się ok 1000 roku. Najbardziej odczuwalne było w północnej części naszego kontynentu, ale miało ono miejsce w całej Europie. W jego wyniku podniósł się nawet poziom wody w Bałtyku. Dzięki temu, doszło do rozszerzenia ujść rzek, co z kolei pomogło zakładać nowe porty. Badania wskazują, że północna i środkowa Europa przeżywała tak ciepły okres, że można było uprawiać winorośl a żniwa były możliwe już pod koniec wiosny lub na początku lata. Ten bardzo przyjazny dla ludzkości czas ciepłego klimatu, który pozwolił na rozkwit gospodarki i pomógł zasiedlać nowe tereny trwał w Europie kilkaset lat. Pod koniec XIII w. klimat zaczął ulegać zmianie. Robiło się coraz chłodniej, aż doszło do zjawiska, które nazywane jest dziś tzw. Małą Epoką Lodowcową.
Mała Epoka Lodowcowa
Proces obniżania się temperatur w Europie trwał mniej więcej w latach 1275-1300. Ten okres jest uważany za początek Małej Epoki Lodowcowej. Niektóre badania wskazują, że ochłodzenie dotknęło wtedy nie tylko Europę, ale też i Amerykę. Najbardziej jednak odczuwalne było na naszym kontynencie. Przyczyną nagłego spadku temperatur w Europie były gwałtowne erupcje wulkaniczne, które pojawiały się przez 50 ostatnich lat. Był to bardzo trudny okres dla europejczyków, bowiem powtarzające się co chwila klęski głodu i nieurodzaju doprowadzały do wojen i zamieszek. Okazuje się, że ten niezwykle zimny okres trwał w Europie przez następne kilkaset lat, a więc podobnie jak wcześniej ocieplenie. Mała Epoka Lodowcowa z raz większym a raz mniejszym natężeniem trwała aż do XIX w. Należy jeszcze dodać, że chociaż w tamtym czasie panował niezwykle zimny klimat, to jednak daleko było mu do prawdziwej epoki lodowcowej, dlatego nazywana jest ona małą. Spróbujmy przeanalizować jak kształtowała się przez ten czas temperatura w Europie. Zaczniemy od początku XVIw.
Analiza klimatu w Europie od XVI-XX w.
Na mapkach poniżej widzimy porównanie temperatur na początku i pod koniec XVI w. O ile początek tego okresu przyniósł niższe niż normalnie temperatury we wschodniej i centralnej Europie, w tym też i w Polsce, to schyłek stulecia charakteryzuje się wyraźnym ochłodzeniem na całym kontynencie za wyjątkiem północnych krańców i Islandii.
O ile północna i częściowo zachodnia Europa doświadczała od czasu do czasu cieplejszych okresów, to centrum i wschód kontynentu cały czas pozostawały zimne, na co wskazują kolejne mapki, które widzimy poniżej. Połowa XVII w. to znów cieplejszy okres na północy i zimny na pozostałym obszarze. Jednak w drugiej połowie opisywanego stulecia następowało już gwałtowne ochłodzenie na całym kontynencie, które osiągnęło swoje apogeum pod koniec XVII w.
Okres raz cieplejszy a raz chłodniejszy trwał do połowy XVIII w., po czym zaczęło się ocieplać.
Przełom XVII i XVIII w przyniósł z kolei jeszcze wyższe temperatury niż te, które widzimy powyżej. Jednak ocieplenie nie trwało długo, gdyż początek XIX w to kolejne ochłodzenie, które swoje apogeum osiągnęło w drugiej połowie stulecia. Największego chłodu doświadczyła wtedy Europa Środkowa i Wschodnia.
Ten bardzo zimny okres trwał mniej więcej 50-60 lat ( do pierwszej połowy XX w.), po czym następowało powolne ocieplenie. Myli się jednak ten, kto uważa, że cały XX w. upłynął pod znakiem wysokich temperatur. Zdarzały się również okresy chłodniejsze, jak chociażby lata 1960-1970, co doskonale widać na poniższej mapce.
Kolejne lata to już coraz wyraźniejsze ocieplenie, które trwa do dziś. Najbardziej gwałtowny wybuch ciepła w XX w. miał miejsce pod koniec stulecia.
Na koniec naszej analizy przedstawiamy wykres anomalii temperatury w Polsce od końca XVIII w. do chwili obecnej. Widać na nim wyraźnie, że końcówka wieku XVIII i cały XIX minęły pod znakiem niskich temperatur. Jeżeli zdarzały się jakieś cieplejsze okresy, to były one krótkie i niezbyt intensywne. Dopiero od drugiej połowy XX w nastąpiło gwałtowniejsze ocieplenie, które coraz szybciej rozwijało się na przełomie XX i XXI w. i trwa do chwili obecnej. Możemy zauważyć, że najzimniejszym rokiem na ziemiach polskich był 1829, natomiast najcieplejszym rokiem okazał się 2018 i następujący po nim 2019.
Podsumowanie
Jak widać, klimat w Europie od zamierzchłych czasów ulegał zmianom, które nie pojawiały się z roku na rok, tylko trwały na przestrzeni kilkuset lat. W dużej mierze były to zmiany naturalne. W jednych okresach robiło się cieplej a w innych zimniej. Tak było zarówno w przeszłości jak i teraz. Jednak nie ulega wątpliwości, że obecnie znajdujemy się w okresie cieplejszym, który tak naprawdę trwa od kilku dekad i wydaje się, że jest najbardziej intensywny od co najmniej 1000 lat. Analizując sytuację, jaka panowała w przeszłości, nie można wykluczyć, że okres ten, podobnie jak inne, które miały miejsce wcześniej, może również potrwać kilkaset lat. Nawet gdyby tak było, to z całą pewnością doświadczymy jeszcze lat z obniżoną temperaturą, a kto wie czy nie czeka nas jeszcze chociaż niewielka namiastka Małej Epoki Lodowcowej.
ZAKAZ KOPIOWANIA BEZ ZGODY ADMINISTRATORÓW STRONY.
Wszelkie prawa do wykresów i opisów są własnością właścicieli bloga - kopiowanie całości lub jakiejkolwiek części bez zgody administratorów to naruszenie praw autorskich zgodnie z ustawą o ochronie praw autorskich i własności intelektualnej
